A variante do português falado por falantes de língua materna ciwutee: caso de alunos da 9ª classe na Escola Secundária Geral de Marera - Macate

Kusiyana kwe ciputukezi cinorekethwa nge areketi e mareketero e ciwute: nyaya dze afundi e bhuku re ci 9ª mwe pa cikora ce mabhuku e pakati ce Marera- Macate

Autores/as

  • Amade Assane Ossufo Universidade Púnguè - Moçambique
  • Jose Luís Dias Intituto Superior Politécnico de Manica - Moçambique https://orcid.org/0000-0002-6562-5904

Palabras clave:

Variação, Pronúncia, Português, Alfabeto fonético

Resumen

 O presente artigo aborda a questão da variação da língua portuguesa falada por alunos cuja língua materna é o Ciwutee, mais especificamente em alunos da 9ª classe na escola secundária de Marera no distrito de Macate em Manica. A pesquisa foi induzida pelo interesse em estudar a variante gerada da co-ocorrência da língua portuguesa com a língua Ciwutee nas localidades circunvizinhas da cidade de Chimoio onde a língua materna é a Ciwutee. Esta variação diatópica, gera para os seus usuário uma identidade na pronúncia do português que muitas das vezes pode gerar uma discriminação por parte dos usuários de outras variantes e com vista a trazer algum esclarecimento em relação a alguns dos elementos que são de extrema implicância para a existência desta variante, optou-se por perguntas de pesquisa que tinham por partida desvendar os elementos que geram a variação da pronúncia nestes falantes e o seu comportamento na coabitação e coocorrência. A pesquisa foi de abordagem dedutiva com procedimentos quanti-qualitativos, tendo sido selecionados e aplicados a entrevista e o questionário como os principais métodos de recolhas de dados com vista a estudar os elementos destacados como origens para esta variação, tendo levado estas ferramentas a conclusões de que a origem desta variação está ligada a elementos de natureza lexical da língua Ciwutee, as palavras usadas para nomear e/ou descrever objetos, ações e mais, geram a presença de alguns sons, pontos e modos de articulação peculiares aos existentes na língua portuguesa, e durante a coocorrência/coabitação destas línguas, muitas destas peculiaridades são transportadas para a língua portuguesa.

****

Ruziyo uwu unophashanura nyaya ye musiyaniso we mareketero e ciputukezi,anorekethwa nge afundi anoseenzesa mareketero e Ciwute, nyanye-nyanye afundi e bhuku re ci 9ª mwe  pa Cikora  ce Mabhuku e Pakati-ne-pakati ce Marera, mu dishitiritu re Macate mu Manica. Kukwarakwatisa uku, kwakayithwa nge kuzvipira kuda kufunda kusiyana kunokonzerhwa nge mureketero we ciputukezi pamwepo ne ciwute mu mitanha ye mudhuze ne thawundi re mu Chimoio, umu mekuti mureketero we kutanga ngewe Ciwute. Musiyaniso uwu we ciyanhu, unowunza ku ayiti, kupangidza pacena mukureketa ciputukezi, izvo zvekuti zvinowunza kushora ku areketi e musiyaniso yimweni, asi ngekudazve kuwunza pacena ruziyo umweni wakakosha mukururhwa ke musiyaniso uwu,zvakayita nyore kuwunza mibvunzo ye kukwarakwatisa iyo yanga yine donzo re kubudisa pacena  izvo zvinowunza musiyaniso ye mareketero ku areketi pamwepo ne tsika mukurarama  ne mukuyita. Kukwarakwatisa uku kwakawa ke ruziwo wakapunguka kwakavengana ne gwanza re uwandu-mukurongeka,izvo zvakayita kuti parongedzwe ne kuyithwa phashanuro ye mibvunzo, ariwo makwanza e kukohwa magumo , kurikuda  kufunda zviro zviri mukuwamba ke misiyaniso iyi,zvakayita kuti patorhwe zvidziyo zvine magumo e kuti maambo e misiyaniso iyi aka ringana ne zvipangidzo zvekubva mu maambo e mareketero e Ciwute, mazwi anoseenzeswa pakuda kupangidzira kana kupanganidza zvidziyo, zviito ne zvimweni, zvinowunza mazwi amweni, mbuto ne mishobo ye  kududza mazwi ekuti akatenderhwa uye arimo  mu ciputukezi, uyezve mukuyirikira/mukati me mureketero uwu, mazhinji e mazano anoyendeswa mu mareketero e  ciputukezi.

 

Biografía del autor/a

Amade Assane Ossufo, Universidade Púnguè - Moçambique

Licenciado em Ensino de Português na Universidade Púnguè – Faculdade de Letras, Ciências Sociais e Humanidades-Chimoio.

Jose Luís Dias, Intituto Superior Politécnico de Manica - Moçambique

Co-supervisor, Doutorado em Inovação Educativa; Docente do Instituto Superior Politécnico de Manica (ISPM) – Divisão de Economia, Gestão e Turismo, Distrito de Vanduzi – Posto Administrativo de Chiremera – Moçambique.

Citas

Castilho, A. T. (n.d.). Saber uma língua é separar o certo do errado?. Museu da língua portuguesa. São Paulo.

Dias, H. N. (2009). A norma padrão e as mudanças linguísticas na Língua Portuguesa nos meios de comunicação de massas em Moçambique.

Leach, M. B. (2010).Things hold together: foundations for a systemic treatment of verbal and nominal tone in plateau shimakonde. 435.p. Tese de doutoramento. Universidade de Leiden. Faculdade da humanidade. Leiden.

Mutsuque, J. A. (n.d.). Linguística Geral. Beira. Universidade Católica de Moçambique-Centro de Ensino à Distância.

Ngunga, A. & Faquir. O. G. (2012). Padronização da ortografia de línguas moçambicanas: relatório do III Seminário. Maputo, Centro de Estudos Africanos/UEM.

Ngunga, A. (2007). A Intolerância linguística na escola moçambicana. In: Laboratório de Estudos sobre a Intolerância da FFLCH. São Paulo: USP.

Timbane, A. A. (2013). A variação e a mudança lexical da língua portuguesa em Moçambique. Tese de doutoramento. Universidade Estadual Paulista Júlio de Mesquita Filho, Faculdade de Ciências e Letras, Araraquara.

Viaro, M. E. (n.d.). O alfabeto fonético internacional (IPA) - Fonologia do Português. São Paulo.

Wilson, F.D. (2016). Análise Autossegmental de Obstruintes no Português do Norte de Moçambique: um modelo de oposições privativas [±voz]. Dissertação. Universidade de Porto – Faculdade de Letras. Portugal.

Publicado

21-05-2024

Cómo citar

Ossufo, A. A. ., & Dias, J. L. (2024). A variante do português falado por falantes de língua materna ciwutee: caso de alunos da 9ª classe na Escola Secundária Geral de Marera - Macate: Kusiyana kwe ciputukezi cinorekethwa nge areketi e mareketero e ciwute: nyaya dze afundi e bhuku re ci 9ª mwe pa cikora ce mabhuku e pakati ce Marera- Macate. NJINGA&SEPÉ: Revista Internacional De Culturas, Línguas Africanas E Brasileiras, 4(1), 185–202. Recuperado a partir de https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/1538