Abastecimento de água e suas implicações na saúde pública na comuna sede do Município de Cabinda-Angola

Ufwenjye ci mazi y bificikya biandi mu m’vingu ci babonso va m’senje nguli va m’senje mamboma ci Cabinda-Angola

Auteurs

  • Jerónimo Casimiro Tula Gomes Universidade Onze de Novembro - Angola

Mots-clés :

Abastecimento, Água, Saneamento

Résumé

O abastecimento de água emerge como alicerce para construção de comunidades saudáveis e espinha dorsal para o desenvolvimento sustentável das nações. Por isso, os Objetivos de Desenvolvimento Sustentável das Nações Unidas destacam a importância da água e saneamento como elementos essenciais para alcançar metas globais. Nos corredores da saúde pública, ele assume o papel de guardiã contra doenças infecciosas que afligem comunidades vulneráveis. A pesquisa com o tema “Abastecimento de água e suas implicações na saúde pública na comuna sede do município de Cabinda” procurou propor ações de melhoria nos sistemas de abastecimento de água em benefício à saúde pública na comuna. Adoptou-se o método Hipotético-dedutivo e Estatístico, os tipos de pesquisa foram exploratória, descritiva e explicativa, e técnicas como entrevista estruturada, questionário semi-fechados, análise documental e observação não participativa. O diagnóstico revela a predominância de 92,77% casos de malária, levando ao óbito 77,93% (286/367), entre as doenças hídricas, a faixa etária mais acometida foi de 05 a 14 anos, com mais de 30%. Dos 140.521 agregados existentes na comuna, apenas 16,66% têm acesso a rede pública de água. No aspecto ambiental, houve correlação negativa onde 58,7% depositam águas residuais na rua. Todavia, 60,2% dos indagados estão insatisfeitos com os serviços de abastecimento de água. Após a colheita de dados e análise, chegou-se à conclusão que para o alcance dos objetivos, é necessário melhorar o acesso, fornecimento contínuo, qualidade de água; investimento em cobertura de serviços de tratamento de águas residuais, construção de centros de valorização dos resíduos e infraestruturas de abastecimento.

****

Ufwenjye ci mazi usundukwa dede lisina, buinjy tunga zi nsi zike buvinya y lusende m’kukunda-mbusa, buinjy monika nyendulu m'twala zi m’toto. Mu ibil’oco, iswisi i’nyendulu m’twala zi M’toto zi Bundana umonisa m’cinzi ke mazi y lusamusu lu bwala dede biuma bi lutwamininu, buinjy ubaka nzitukulu ibunda zi nsi zionso. Muna zi nzila zi m’vingu zi babonso, nandi uvitika ikunku ci bungwambu va ntualusu mi m’soongo mi utwila mu bumpali makanda monso mawele bantu. Lukonyo lu m’samu nguli “Ufwenjye ci mazi y bificikya biandi mu m’vingu ci babonso va m’senje nguli va m’senje mamboma ci Cabinda” utomba vanga mambu ma tuumgu va nzuku-ludedenganu i’lu ufwenjye ci mazi mu mbakulu m’vingu ci babonso va m’senje . Ukoya nsalulu y nzila-m’vutu-utuka, y ilandila kundi li usavu, m’pila lukonyo bubá ubangulwa, usônika m’samu y uvisa m’samu , y bundwenju bu salu dede byuvu bi nsundukwilu m’samu mpangulu, nzuku-byuvu nkadu-mbindumunu, índula im’kanda y lubanzeminu lu manga ubá va nkoonga. Lukongo usundulay92,77% (luvuá y uali ilundambu-muna-nkama), mpolo i’cimbevo ci malária, mu soka lufwá lu 77,93% (286/367) (lusambuali y sambuali ilundambu-muna-nkama; nkama uali y lunana y sambunu/nkama tatu y makumasambunu y sambuali), vana nkoonga bi m’bevu bi kuizilanga mu lupyakunu lu bantu, tonina mu bantu ba kê m’vú tanu ike zitikila ke bana ba kê kumi y m’vú ná, ba kê 30% (makumatatu ilundambu-muna-nkama), mu nkoonga 140.521 (nkama y makumaná bi veve y nkamatanu y makumuali y muntu umweka), mu bana bikalanga vana m’senje , 16,66% (kumi y sambunu ilundambu-muna-nkama) li bantu ba ke m’swá teka mazi ma babonso. Mu mana malele iyalu-nguba, mu mavanga mabi, 58,7% (makumatanu y nana ilundambu-muna-nkama) bi lozanga va nganda mazi ma kê nkenya. Buau, 60,2% (makumasambunu ilundambu-muna-nkama), bisizolanga’kô bu m’pila buna basi mazi beta salila. Buna imana konga civanwa y izi kavanga lukongolulu, izitikya ti, buinjy tu vitila vana iswisi, m’cinzi kele, ubongisa mambu ma mazi.

 

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Biographie de l'auteur

Jerónimo Casimiro Tula Gomes , Universidade Onze de Novembro - Angola

Mestrando em Administração e Desenvolvimento Local e Licenciado em Gestão de Empresa, pela Universidade Onze de Novembro, Faculdade de Economia / Cabinda.

Références

ALVES, C. (2010). Tratamento de águas de abastecimento. 3.ed. Publindústria, Edições Técnicas. Lisboa.

BUSS, P.M. (2000). Promoção da saúde e qualidade de vida. Ciência, saúde coletiva, Rio de Janeiro.

CAPRA, F. (2006) O ponto de mutação: a ciência, a sociedade e a cultura emergente. 26. ed. São Paulo: Cultrix Editora.

CMIO (1998). O oceano – nosso futuro. Relatório da Comissão Mundial Independente para Oceanos. Expo 98 e Fundação Mário Soares (Eds.), Norprint, Artes Gráficas, Lisboa.

DOMÉNECH, F., (2001). Água. Suplemento especial do jornal “Público” de 1 de Abril de 2001.

FOX, S. C. S., (1972). Water – a study of its properties, its constitution, its circulation on the earth and is utilisation by man. Greenwood Press Publishers, Connecticut. JONES, P., & Silva, M. (2020). Promoting Health through Water and Sanitation Initiatives. Journal of Public Health Policy, 32(4): 345-359.

KRANTZ, D. ; KIFFERSTEIN, B., (1997). Water pollution and society. John Wiley and Sons, Nova Iorque.

LIBÂNIO, M. (2005). Fundamentos de qualidade e tratamento de água. São Paulo: Átomo.

MENDES, A. (2023).Water and Sanitation in Angola: Challenges and Opportunities. African Journal of Environmental Science and Technology, 18(1): 22-35.

OMS. (1972). Health hazards of the Human Environmente. World Health Organisation (Ed.), Genebra.

SANTOS, M. A., (1984). Utilização da água na indústria. Laboratório Nacional de Engenharia Civil, Lisboa.

VIEIRA, J.M.P. (2004) Gestão de riscos em água para consumo humano. In Actas do XI Simpósio Luso-Brasileiro de Engenharia Sanitária e Ambiental. Natal-Brasil.

WORLD BANK. (2021).World Development Report 2021: Data for Better Lives. Washington, DC: World Bank. Retrieved from World Bank Website

WHO. (2022). Guidelines for Drinking-water Quality: Fourth Edition Incorporating the First and Second Addenda. Geneva: World Health Organization.

ORGANIZAÇÃO MUNDIAL DE SAÚDE (2010). (O) Direito à Água. Fact sheet N.º35.Disponível em: http://www.un.org/waterforlifedecade/pdf/human_right_to_water_and_sanitation_ media_brief_por.pdf. Acesso: 05 de Abril de 2023.

UNICEF. Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2019 Update and SDG Baselines. 2019. Disponível em: https://www.unicef.org/reports/progress-drinking-water-sanitation-and-hygiene-2019. Acesso em: 17 jun. 2024.

Téléchargements

Publiée

08-09-2024

Comment citer

Gomes , J. C. T. . (2024). Abastecimento de água e suas implicações na saúde pública na comuna sede do Município de Cabinda-Angola: Ufwenjye ci mazi y bificikya biandi mu m’vingu ci babonso va m’senje nguli va m’senje mamboma ci Cabinda-Angola. NJINGA&SEPÉ: evista nternacional e ulturas, Línguas fricanas rasileiras, 4(2), 206–225. onsulté à l’adresse https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/1613

Numéro

Rubrique

Seção I - Artigos inéditos e traduções/interpretações