17.Os temperamentos e sua caraterização no âmbito do processo de ensino-aprendizagem

Izimo ezine kanye nokuhlukaniswa kwazo esimweni sokufundisa nokufunda

Autores

  • Fernando Cassinda Quissanga Universidade Internacional Iberoamericana - Mexico https://orcid.org/0000-0003-4468-7206
  • Justino Cangue Instituto Superior Politécnico Independente - Lubango – Angola
  • André Artur Dalama Tchipaco Universidade Cuito Cuanavale – Angola

Palavras-chave:

Temperamento, Ensino-aprendizagem, Cérebro

Resumo

A presente investigação, tem como objetivo caracterizar os principais temperamentos que intervêm no processo de ensino aprendizagem, com vista a valorizar as particularidades psico-pedagógicas do estudante, para a partir deste ponto desenvolver as dimensões cognitiva, motivacional-afetiva e a reflexiva-reguladora, que muitas vezes não têm sido atendidas de maneira harmoniosa e integral. Aos professores, pais e encarregados de educação, demais interessados, fica a sugestão do auxílio dos temperamentos em sala de aula, contribuindo com o conhecimento e compreensão das atitudes de cada estudante e desta surgem alternativas viáveis para contrapor as grandes dificuldades que os docentes têm vindo a atravessar, no âmbito do processo de ensino aprendizagem. A pesquisa foi realizada de forma qualitativa baseada pelo referencial bibliográfico, porém, usa as técnicas quantitativas na análise e tratamento dos dados, apresenta tabelas comparativas das características dos produtos. Os temperamentos são características individuais e genéticas dos seres humanos, existe no nosso código genético, nós não podemos mudá-los, mas melhorá-los e evoluir as qualidades, cada estudante pode possuir dois ou três temperamentos de forma percentual, sendo um dominante e uns fortes outros fracos. Eles possuem qualidades e defeitos e intervêm no processo de ensino aprendizagem. As características peculiares dos temperamentos são: extrovertidos (sanguíneos e coléricos) e introvertidos (melancólicos e fleumáticos). Os dois pontos importantes nos temperamentos são muito comunicativos e menos comunicativos, uns desenvolvem a extrospeção e outros a introspeção, este último são indivíduos que possuem uma personalidade muito reservada, pouca interação com o meio exterior. Por último o temperamento Colérico apresenta a característica: esteta, perfecionista, pratica, resoluta, forte, com a capacidade de interiorizar e expurgar o conhecimento apreendido.

***

Isifinyezo: Lolu phenyo lwamanje luhlose ukuveza isimo sengqondo esibalulekile esingenelela enqubweni yokufunda nokufundisa, ngenhloso yokwazisa imininingwane yomfundi ye-psycho-pedagogical, ukuthuthukisa izilinganiso zokulawula ingqondo, ugqozi kanye ne-reflexive-regulatory kusukela kulesi sikhathi kuqhubeke. izikhathi azikahanjelwanga ngendlela evumelanayo nebalulekile. Ucwaningo lwenziwa ngendlela esezingeni elisuselwa kunkomba yebhayibhiliyografi, nokho, kusetshenziswa izindlela zokulinganisa; ukuhlaziywa kwedatha kwenziwa kumathebula ngokuqhathanisa izici zemikhiqizo. Kothisha, abazali kanye nababheki, abanentshisekelo, siphakamisa usizo lwesimo sengqondo ekilasini, okunikela olwazini nasekuqondeni izimo zengqondo zomfundi ngamunye futhi kulokhu, kuvela ezinye izindlela ezisebenzayo zokubhekana nobunzima obukhulu othisha abebebhekene nabo. ukudlula, esimweni senqubo yokufundisa-yokufunda. Izimo zofuzo ziyizici zomuntu ngamunye kanye nezakhi zofuzo zabantu, zikhona kukhodi yethu yofuzo, asikwazi ukuzishintsha, kodwa sizithuthukise futhi ziguqule izimfanelo zabo, umfundi ngamunye angaba nezimo ezimbili noma ezintathu ngokwephesenti, eyodwa ebusayo futhi enye eqinile ibuthaka. Banamandla kanye nobuthakathaka futhi bayangenelela ohlelweni lokufunda nokufundisa. Izici ezingavamile ze-temperaments zi-extroverted for sanguine ne-choleric futhi zingeniswa ku-melancholic ne-phlegmatic. Amaphuzu amabili abalulekile kusimo somoya ayaxoxisana kakhulu futhi awakhulumisani kangako, amanye athuthukisa i-extrospection kanye namanye ama-introspection, laba abalandelayo abantu abanobuntu obugodliwe kakhulu, ukuxhumana okuncane nendawo yangaphandle. Okokugcina, siphakamisa isimo se-Choleric esingcono kakhulu sokufunda ngoba siveza i-esthete yesici, ukuthanda ukuphelela, ukuzijwayeza, ukuqina, ukuqina, nekhono lokufaka ngaphakathi kanye nokuhlanza ulwazi olufundiwe.

Biografia do Autor

Fernando Cassinda Quissanga , Universidade Internacional Iberoamericana - Mexico

Universidade Internacional Iberoamericana (México), Universidade Europeia de Atlántico (Espanha), Doutor em Ciências da Educação na Especialidade de Tecnologia Educacional e Inovação Educacional com TIC na Universidade Internacional Iberoamericana – Mexico. Director de Investigação Científica, Inovação, Empreendedorismo e Pós-Graduação da Universidade José Eduardo dos Santos – Angola.   

Justino Cangue , Instituto Superior Politécnico Independente - Lubango – Angola

Universidade de Sevilha, (Espanha), Doutor em Teoria e História da Educação e Pedagogia Social na Universidade de Sevilha – Espanha, vinculado ao MED-Angola e Professor de Graduação e Pós-graduação no Instituto Superior Politécnico Independente - Lubango – Angola.

André Artur Dalama Tchipaco , Universidade Cuito Cuanavale – Angola

Universidade Ciências Pedagógicas Henrique José Varona-República da Cuba, Doutor em Ciências Pedagógicas pela Universidade de Ciências Pedagógicas Henrique José Varona - República de Cuba. Especialização em identificação, estimulação e desenvolvimento da aprendizagem em estudantes sobredotados (crianças, adolescentes e jovens), Professor Auxiliar na Universidade Cuito Cuanavale – Angola

Referências

Battisti, I. D. E.; Battisti, G. (2008). Métodos Estatísticos: Apresentação. UNIJUÍ. Coleção Educação a Distância Série Livro-Texto, II. Título. III. Série. 5-79 RS, Brasil.

BBC News Brasil (2018). 8 maneiras de melhorar a capacidade do seu cérebro:

Exercício aumenta o cérebro. Brasil. Disponível em: https://www.bbc.com/portuguese/geral-45320135. Acesso em: 21 set.2022.

Gardner, H. (1995): Inteligências múltiplas: A teoria na prática. Tradução Adriana Veríssimo Veronese. Porto Alegre: Artes Médicas.

Ito, P. do C. P.; Guzzo, R. S. L. (2002). Diferenças individuais: temperamento e personalidade; importância da teoria. Rev. Estudos de Psicologia, PUC-Campinas, vol.19, nº 1, p. 91-100.

Janssen, D. (2019). Quais são os 4 temperamentos infantis e como lidar: Desvendando o comportamento Infantil. s.d. Disponível em: <https://danielajanssen.com.br/wp-content/uploads/2019/04/e-book-temperamentos.pdf>.Acesso em 21 set.2022.

LaHaye, T. F. (2012). Temperamentos transformados como Deus pode transformar os defeitos do seu Temperamento. 2.ed. São Paulo: Mundo Cristão.

Luckesi, C. C. (1994). Filosofia da Educação. São Paulo: Cortez.

Matos, G. de O.; Borges, L. A. D.; Gomes, L. I. (2018) Comportamento e temperamento: reflexões sobre o desenvolvimento e a saúde das crianças. Revista Saúde: Revista Saúde e Educação Coromandel, vol. 3, nº supl., nov. 2018.

Oliveira Muller, F. de. (2007). As emoções positivas e negativas, a atitude e a

intenção de comportamento: um estudo exploratório no varejo: A perspetiva experiencial. (Dissertação). Pontifícia Universidade Católica do Rio Grande do Sul. Porto Alegre.

Quissanga, F. C. (2020). Metodologia de ensino e aprendizagem na Escola Superior Politécnica do Cuando Cubango: uma possibilidade de uso da tecnologia da computação pervasiva, uma tecnologia transparente ao discente mas presente. Curso de Informática para Gestão.(Tese de Doutoramento não publicada). Universidade Internacional Iberoamericana.

Quissanga, F. C.; Gomes, J. A. (2020). Metodologia de ensino e aprendizagem na Escola Superior Politécnica do Cuando Cubango: uma possibilidade de uso da tecnologia da computação pervasiva, no curso de Informática para Gestão. Innovation & Technological Development, vol.1, nº2, p.69-90,

Rosa, L. de F. G. et al. (2019). O papel do mobile digital na educação superior, perspectivas dos docentes: metodologia. Paradigmas da Educação. Disponível em:

http://meistudies.org/index.php/cia/iac/paper/download/158/133. Acesso em: 21 set.2022.

Shadrina, E.V.; Oshmarina, O.E.; Zalesskaya, G.M. (2019) Investigation of temperament characteristics influencing the academic achievement of first-year university students. CEUR-WS.Org. vol. 2478, vol.14, p.1-15.

Ximendes, E. (2010). As Bases Neurocientíficas da Criatividade O contributo da neurociência no estudo do comportamento criativo: Estruturação do Sistema Nervoso. Universidade de Lisboa, Faculdade de Belas Artes. 141p. (Dissertação). Universidade de Lisboa, Faculdade de Belas Artes, Lisboa.

Downloads

Publicado

03-10-2022

Como Citar

Quissanga , F. C. ., Cangue , J., & Tchipaco , A. A. D. (2022). 17.Os temperamentos e sua caraterização no âmbito do processo de ensino-aprendizagem: Izimo ezine kanye nokuhlukaniswa kwazo esimweni sokufundisa nokufunda. NJINGA E SEPÉ: Revista Internacional De Culturas, Línguas Africanas E Brasileiras, 2(Especial I), 309–329. Recuperado de https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/1065