O papel da supervisão pedagógica na promoção do desempenho de estudantes estagiários do ensino superior nas escolas integradas: caso da Escola Secundária X da Cidade de Montepuez

Nteko wo uwehawehiya mananna cinvariyaaya nteko mmacikolani, upamkiye mmacikolani cootakanela coo pooma yoonttipwehi cinaakaviheraaya anamasoma icikola cuulupale woorya usomiha saana.

Autores

  • Tito Paulo da Costa Leveque Universidade Católica de Moçambique https://orcid.org/0000-0003-2785-4180
  • Paulino Albino Machava Universidade Católica de Moçambique

Palavras-chave:

Supervisão Pedagógica, Estágio Pedagógico, Escola Integrada

Resumo

Este artigo aborda sobre o papel da supervisão pedagógica na promoção do desempenho de estudantes estagiários do ensino superior nas escolas integradas: caso da Escola Secundária X da Cidade de Montepuez. A pesquisa procurou responder a seguinte pergunta: como é feita a supervisão pedagógica para promoção do desempenho dos estudantes estagiários do ensino superior nas escolas integradas da Cidade de Montepuez? A fim de responder esta pergunta, foram avançados os seguintes objectivos: (i) relacionar o currículo de formação inicial dos professores com o desempenho dos estudantes estagiários nas escolas integradas; (ii) compreender a relevância da supervisão pedagógica no processo de ensino e aprendizagem dos estudantes estagiários nas escolas integradas; (iii) descrever como é feita a supervisão pedagógica aos estudantes do ensino superior estagiários nas escolas integradas; e (iv) analisar as percepções da comunidade escolar sobre o contributo da supervisão pedagógica na formação dos estudantes do ensino superior estagiários nas escolas integradas. Quanto à metodologia, esta pesquisa é mista, aplicada e explicativa, de paradigma interpretativa e de estudo de caso. Esta pesquisa permitiu perceber-se a existência de compatibilidade entre a estrutura curricular de formação inicial de professores do ensino superior com a realidade dos estudantes estagiários nas escolas integradas; todos intervenientes do processo de estágio estão conscientes da pertinência do estágio e da supervisão pedagógica, contudo constatou-se a existência de muitas irregularidades na assistência às aulas dos estudantes estagiários por parte dos supervisores. Refira-se que a Supervisão Pedagógica é uma área considerada por muitos pesquisadores, como sendo espinha dorsal para a melhoria da qualidade de educação.

***

 Ula mwahoola murwaaya uneera: Nteko wo uwehawehiya mananna cinvariyaaya nteko mmacikolani, upamkiye mmacikolani cootakanela coo pooma yoonttipwehi cinaakaviheraaya anamasoma icikola cuulupale woorya usomiha saana. Ila yoosomiyeela, yaapheela waakhula nna nikohonna: manannani uwehawehiya mananna cinvariyaaya nteko mmacikolani, upamkiye mmacikolani cootakanela coo pooma yoonttipwehi cinaakaviheraaya anamasoma icikola cuulupale woorya usomiha saana? Wiira naakhuliye nna nikohoonna, cihuheleliya nya mipikanya: (i) ulikaaniha ikuriikulo invareliya nteko wiira apacerihiye utthenkaciya mapurusoore ni mananna cinsomihaaya mmacikolani ale anamasoma icikola cuulupale antthenkaciya wiira akhale mapurusoore; (ii) ucuweleeha ifayiti irinaaya uwehawehiya mananna cinvariyaaya nteko mmacikolani nhina usomihaniya ni wiitthucihaneya mmacikolani cootakaneela; (iii) uttonkaca mananna cinvariyaaya nteko wooweha-weha mananna cinsomihaaya anamasoma icikola cuulupale mmacikolani cootakaneela; (iv) uweheeha moopuwelelo aatthu ampanka mpantte ucikolani nhina ifayita irinaaya uweha-wehiya mananna cinsomihaaya anamasoma icikola cuulupale ni mananna iyo itthuwiiyo cinaakaviheraaya ale antthenkaciya woorya ussomiha. Wiira woryanee uvariya ula ntekoola, anhala utthariya metodologia mararu: qualitativa, aplicada ni explicativa, ciicammo yakhalaka ootthaphuleliya maannaaya ile itthu insomiya. Ula ntekoola uhonikavihera ucuwela wiira ihavo itthu inlikana nhina mananna citthenkaciyaaya ikuriikulu invareliya nteko wiira apacerihiye utthenkaciya mapurusoore mmacikolani cuulupale ni ile insomihiya mmacikolani cotakaneela. Ale ootthene ampanka mpantthe utthenkaciya wiira wooriye usomihiya anaacuwela wiira unlamuliya uweha-wehiya mananna cinsomihaaya anacikola antthenkaciya woorya usomiha, masi nihoonelela wiira ale yaalamuliya uweha-weha khanvara saana uyo ntekooyo. Unookhalaru commo, anamasoma enci anaahimya wiira uweha-wehiya mananna cinsomihaniyaaya unaakavihera venci wiira usomihaniya ukhale womaana ni wofayita.

Biografia do Autor

Tito Paulo da Costa Leveque, Universidade Católica de Moçambique

Doutorando em Inovação Educativa pela Universidade Católica de Moçambique, Faculdade de Educação e Comunicação e docente do curso de Licenciatura em Ensino de História na Universidade Rovuma de Moçambique, Extensão de Cabo Delgado.

Paulino Albino Machava, Universidade Católica de Moçambique

Doutorado em Ciências de Educacão pela Universidade Católica Portuguesa e docente da Faculdade de Educacão e Comunicão na Universidade Católica de Moçambique.

Referências

Agibo, J. M. & Chicote, M. L. L. (2015). Modelos de Formação de Professores em Moçambique: Uma análise no processo histórico. III congresso internacional. Trabalho docente e processos educativos. Uberaba.

Alarcão, I & Tavares, J. (2003). Supervisão da Prática Pedagógica: Uma Perspectiva de Desenvolvimento e Aprendizagem.2.ed. Coimbra: Edições Almeida.

Alarcão, I. & Canha, B. (2013). Supervisão e Colaboração: uma relação para o desenvolvimento. Porto. Porto Editora.

Da Moita Lopes, L. P. (1994). Pesquisa Interpretativa em Linguística Aplicada: a linguagem como condição e solução. DELTA: Documentação e estudos em Linguística Teórica e Aplicada, vol.10, nº2.

Dias, P. A. & Ribeiro, C. (2015). Supervisão pedagógica e crescimento profissional no processo de avaliação de desempenho docente. Gestão e Desenvolvimento, vol.23, p.125-154.

Garcia, C. M. (1999). Formação de professores - para uma mudança educativa. Porto. Porto Editora, LDA.

Gil, A. C. (2008). Métodos e técnicas de pesquisa social. 6.ed. São Paulo:Ed.Atlas S.A.

Lopes, N. (2019). Supervisão Pedagógica: função do professor cooperante na escola durante o estágio. Revista Prácticum, vol.4, nº1, p.55-69.

Marques, R. & Roldão, M. do Céu (Org.) (1999). Reorganização e gestão curricular no ensino básico: reflexão participativa. Porto: Porto Editora.

MINED – DNEB/INDE (2003). Manual de Apoio à Supervisão Pedagógica. Maputo. Editora Educar.

Pacheco, J. A. (2001). Currículo: Teoria e Práxis.3. ed.). Porto:Porto Editora.

Paiva, J. (2008). O Fascínio de ser Professor. Lisboa: Texto Editores, Lda.

Paquay, L.; Perrenoud, P.; Altet, M. & Charlier, É. (Org). (2008). Formando Professores Profissionais: Que estratégias? Quais competências? 2.ed. São Paulo: Artmed Editora S.A.

Prodanov, C. C. & Freitas, E. C. (2013). Metodologia do Trabalho Científico: Métodos e Técnicas da Pesquisa e do Trabalho Académico. 2.ed. Rio Grande do Sul: Ed. Feevale.

Richardson, R. J. (2017). Pesquisa Social: Métodos e Técnicas. 4. ed. São Paulo. Editora Atlas Ltda.

Rodrigues, M. C. M. (2019). O contributo pedagógico dos supervisores provinciais no desempenho dos professores e no aproveitamento pedagógico dos alunos na escola X, na cidade de Quelimane (2015-2017), 40f. Nampula. Tese de Doutoramento em Educação Inovativa na Universidade Católica de Moçambique. Nampula.

Sanches, M. (2008). Professores, Novo Estatuto e Avaliação de Desempenho. Vila Nova de Gaia. Edição: Fundação Manuel Leão.

Silvestre. C. A. (2021). Experiência da Supervisão Pedagógica no Desenvolvimento profissional do professor no Ensino Primário na Cidade de Lichinga. Nampula, Moçambique, 40-41. Tese de Doutoramento em Educação Inovativa na Universidade Católica de Moçambique. Nampula.

Simbine, R.J. (2009). Guia Prático do Supervisor Pedagógico. Maputo. Alcance Editores.

Universidade Rovuma (2020). Regulamento Académico para os Cursos de Graduação. Nampula. Aprovado na III Sessão do Conselho Universitário de 11 e 12 de Março de 2020.

Downloads

Publicado

02-01-2023

Como Citar

Leveque, . T. P. da C., & Machava, P. A. . (2023). O papel da supervisão pedagógica na promoção do desempenho de estudantes estagiários do ensino superior nas escolas integradas: caso da Escola Secundária X da Cidade de Montepuez: Nteko wo uwehawehiya mananna cinvariyaaya nteko mmacikolani, upamkiye mmacikolani cootakanela coo pooma yoonttipwehi cinaakaviheraaya anamasoma icikola cuulupale woorya usomiha saana. NJINGA E SEPÉ: Revista Internacional De Culturas, Línguas Africanas E Brasileiras, 3(1), 254–273. Recuperado de https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/1131