Edukason familiar na Guiné-Bissau: Um kaminhu pa sosedadi kuna rispita mindjer

Educação Familiar Na Guiné-Bissau: Um Caminho Para a Sociedade que Respeita a Mulher

Autores

  • Pansau Tamba Universidade da Integração Internacional da Lusofonia Afro-Brasileira - Brasil
  • Solange Cunhi Indi Universidade de Integracao Internacional da Lusofonia AfroBrasileira - Brasil

Palavras-chave:

Guiné-Bissau, Familia, Educação, Mulher

Resumo

Resmu (guineense): Edukason i fundamental pa kirsimentu di un ser humanu na tudu sintidu. I pudi sedu na: saudi, ekonomia ô na djiresa. Edukason ta dadu purmeru pa familia, kila ta mostranu klaru kuma família i raiz di sosiedadi. Na kontestu di Guiné-Bissau, edukason familiar ta kiria ba pekaduris ku forti valoris di solidariedadi entri elis. Mas, odja ku purtuguisis nvadi Guiné-Bissau, manga di valoris mudadu. El ku manda objetivu de tarbadju ipa provoka um reflekson na sintidu di resgata um edukasson familiar kuna fasinu kiria un sosieadi kuna rispita mindjer. Texto xta divididu na dus partis. Na purmeru parti i fasidu komparason entri keku guineensis ta ntindi pa família i kasamentu antis di chegada di purtuguisis na Guiné-Bissau i keku europeus ta ntindi pa kasamentu i família. Na segunda parti i diskutidu sobri dominason di omis pa mindjer, suma un kussa ku tene raiz na propi familia. Tarbadju baziadu na leitura di obras di edukason ku di kolonialismo europeu. Ruzultadu ta mostra kuma kolonizason purtuguis i puntu ku muda manga di kusas di bon ku ten ba entri guineensis, entri es kusas bons, i sta valoris, ntindimentu di keku familia i keku kasamentu. I tambi i diskubridu kuma através di edukason eskolar ita reforsadu dominason di omis pa mindjeris i kila sta na tene maus resultadus na sosiedadi guineensi. Mas, i odjadu tambi kuma atraves di un edukason familiar kuna kombina ku edukason skolar guineensis pudi resgata rispitu ku tudu omis tene ba pa mindjeris antis ku brankus tchiga na Guiné-Bissau.

Fsanna fdikmi (balanta kuntoé): nglamm ka wil bontchi sama hal mada sita ngbonh, uka wil bontchi a: sama ha mada kaa uwehi, a pke ngbes a psiri halem. Nglamm ka wil biahdi mana ni nhaa kintit, wwobu tun se biwidnti ya biaa na ka titã kintit a fiare. A Guiné-Bissau, nglamm nbiaa mat tum binham sama bi mada ka fungdina. Ma mbu gburtukis bintini a psau, gwill nghmonha labrandi. Wum na tun, kilifru kobo nsan sama binhan mada lakina a lamna ngbi bah tchali bi mani ba ke lamm awe gburtukis woti titã too a psau, abee sama ngbin npsau moka ka yifana binin. Klifuruma tem gwill ksibm. Kingtit, klifru ma san tchali tchali bibam mani nhin biahba ki kuassi halem, klifruma san halem tchali binhan npsau mani nhin biahba ki kuasi halem. Wil woloma klifruma sani weka tchali blanti mani tching a pko mbinin yifana mbaa wobu binta tchali binhan mani lamm ngbi baa. Sama bi madati tila klifru kobo, bidem bidemi glifru kolo ma mani san wil nglamm, wil mpsul psul halem gwil mtoo nbibam a psau. A kinsauni nklifruma, haka madana bika ya, pto nbibam a psau na tum kati gwil kphaii dabranditi. Tchali halem binhan mani lamm ngi a xkola na tum se ya bilanti yifati binin, we laki weka wil wohii utum se ya binhan npsau sakiti toha atchum. Ora nglam ni nxkola tem led wodi ki nglam mbindan a kphang, binhan ni psau mada lakna wil tchimbi webi ke kani a fnhuknba mani b atum se bi woti ka yifana binin.

Biografia do Autor

Pansau Tamba, Universidade da Integração Internacional da Lusofonia Afro-Brasileira - Brasil

Na fasi mestrado na Interprete di konferensias na Universidadi Pan Afrikana na Buea, Camarões; graduadu na kursu di Humanidadi Interdisciplinar na Universidade di Integração Internacional di paizis kuta papia purtuguis Afrika ku Brasil, na campus di malês, na são Francisco do conde, Bahia. Lisensiado na Gestão di Recursus Humanus na Institut Supérieur d’Entrepreneurship et de Gestion na Ziguinchor, Senegal.

Solange Cunhi Indi, Universidade de Integracao Internacional da Lusofonia AfroBrasileira - Brasil

Na fasi graduason na kursu di Humanidadi Interdisciplinar na Universidade di Integração Internacional di paizis kuta papia purtuguis Afrika ku Brasil, na campus di malês, na São Francisco di Conde, Bahia

 

Referências

TAMBA, Pansau; INDI, Solange Cunhi. Edukason familiar na Guiné-Bissau: Um kaminhu pa sosedadi kuna rispita mindjer. Njinga & Sepé: Revista Internacional de Culturas, Línguas Africanas e Brasileiras. São Francisco do Conde (BA), v.1, nº 1, p.120-136, jan./jun. 2021.

Downloads

Publicado

27-05-2021

Como Citar

Tamba, P., & Indi, S. C. . (2021). Edukason familiar na Guiné-Bissau: Um kaminhu pa sosedadi kuna rispita mindjer: Educação Familiar Na Guiné-Bissau: Um Caminho Para a Sociedade que Respeita a Mulher. NJINGA E SEPÉ: Revista Internacional De Culturas, Línguas Africanas E Brasileiras, 1(1), 120–136. Recuperado de https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/549

Edição

Seção

Seção I - Artigos inéditos e traduções/interpretações