Competências digitais de estudantes do instituto superior de educação aberta e à distância da Universidade Rovuma: caso do curso de licenciatura em ensino básico, 2020-2024
Limanyilo lya icomputadoli pakati pa vashikola shikumene shipundisha shimwalimu bila kupagwa pepi na lidalasha: shalowa vano vatenda shimwalimu sha kutunduvangila lidalasha litandi mpaka lya sita akula ku Universidade Rovuma, 2020 – 2024
Abstract
O presente artigo analisa as competências digitais dos estudantes do Instituto Superior da Educação Aberta e à Distância da Universidade Rovuma em Moçambique, concretamente dos estudantes do Curso de Licenciatura em Ensino Básico. A pesquisa procurou responder a seguinte questão: que competências digitais os estudantes do curso de ensino básico têm durante a sua formação na modalidade do EAD? Para colectar os dados foi usado o inquérito por questionário a 19 estudantes do Curso de Licenciatura em Ensino Básico. Com esta técnica de colecta de dados, foi possível perceber que 11 dos 19 estudantes inquiridos não tiveram uma formação básica em Tecnologias de Informação e Comunicação, condição indispensável para melhor desempenho nesta modalidade de ensino. Para além disso, os resultados indicaram que cinco estudantes usam aparelho emprestado durante as aulas, oito nunca tiveram uma capacitação para usar a plataforma LEMAS concebida pela universidade que facilita a interacção entre o aluno e o professor (tutor) por via da internet durante as aulas e, como resultado, alguns estudantes inquiridos tem dificuldades de utilizar algumas ferramentas da plataforma o que lhes obriga a pedir ajuda a pessoas alheias para realizar algumas tarefas orientadas pelos docentes (tutores). Ainda os resultados mostraram que, no âmbito desta ajuda, o maior número de estudantes inquiridos paga um valor simbólico.
*****
KWAUNGWIPI (Shimakonde):
Lishauma kenga ali lyambangila Limanyilo lya icomputadoli pakati pa vashikola shikumene shipundisha shimwalimu bila kupagwa pepi na lidalasha au vamwalimu, shalowa vano vatenda shimwalimu sha kutunduvangila lidalasha litandi mpaka lya sita akula ku UniRovuma. Dyabali kenga adi tundyunganyanga kwa kutumila indila ya kuvaudya mashwali vashikola 19 vashomya shimwalimu shatuvalangenge. Kwa indil kenga ai, tundipata kumanya kenga 11 pakati pa vanu vashikola 19 vankushomya bila kulipundisha ata padyoko mwashi mwakutumilila icomputadoli, imakina itakigwa kila munu ashomya shikola kwa inamuna kenga ai amanye. Yadao, 5 pakati pa vashikola kega avo vatumila icomputadoli ya kudyadika, na kavili 8 avalipundishidye vikalelo vyaneka nkati mu computadoli na vitakigwa nkati mukushomya, vipangigwe na UniRovuma pakulota kwigwana vashikola na vamwalimu vao kupitila mu nnala wa internet wavashemanga Ubao wa LEMAS. Matokeo la ungamanya icomputadoli, vashikola vanji vavakodi vanu na kuvalipa njuluku pakulota kavatandela avila vyavalota vamwalimu pakati pa mashomo.
Downloads
References
CATRAMBY, T.; MACEDO, A. P. de. Ensino à distância – desafios e oportunidades na formação de professores. In: SEMINÁRIO DA ASSOCIAÇÃO NACIONAL DE PESQUISA E PÓS-GRADUAÇÃO EM TURISMO, 5., 2008, Belo Horizonte. Anais [...]. Belo Horizonte, 2008.
COSTA, I. T. L. G. da. Metodologia do ensino a distância. Salvador: Biblioteca Universitária Reitor Macedo Costa SIBI – UFBA, 2016.
DALMAU, M. B. L. Introdução à educação a distância. 2. ed. Florianópolis: Universidade Federal de Santa Catarina, 2011.
GARCIA, V. L.; JÚNIOR, P. M. C. Educação à distância (EAD): conceitos e reflexões. São Paulo, 2014.
GIL, A. C. Métodos e técnicas de pesquisa social. 6. ed. São Paulo: Atlas, 2008.
KAUARK, F. da S.; MAGALHÃES, F. C.; MEDEIROS, C. H. Metodologia da pesquisa: um guia prático. Bahia: Via Litterarum Editora, 2010.
HAMAWAKI, M. H.; PELEGRINI, C. M. As ferramentas do ensino à distância e suas contribuições para a eficácia no processo de aprendizagem do aluno. Revista CEPPG – Centro de Ensino Superior de Catalão, v. 21, p. 84-91, 2009.
LEVEQUE, T. P. C. Supervisão pedagógica nas escolas integradas: uma análise do desempenho dos estudantes estagiários do ensino superior em Moçambique. Chisinau: Novas Edições Académicas, 2024.
LINHARES, G. A. S. Ambientes virtuais de aprendizagem: ferramentas pedagógicas no cenário do ensino superior. 2012. Monografia (Graduação) – Universidade Federal do Ceará, Fortaleza, 2012.
OLIVEIRA, A.; NASCIMENTO, L. Ambientes virtuais de aprendizagem. 2. ed. Fortaleza: Editora da Universidade Estadual do Ceará – EdUECE, 2015.
PRODANOV, C. C.; FREITAS, E. C. Metodologia do trabalho científico: métodos e técnicas da pesquisa e do trabalho acadêmico. 2. ed. Rio Grande do Sul: Editora Feevale, 2013.
RICHARDSON, R. J. Pesquisa social: métodos e técnicas. 4. ed. São Paulo: Atlas, 2017.
RURATO; GOUVEIA. Contribuição para o conceito de ensino a distância: vantagens e desvantagens da sua prática. Porto: s.n., s.d.
SEVERINO, A. J. Metodologia do trabalho científico. São Paulo: Cortez Editora, 2010.
SILVA, K. K. A. da; BEHAR, P. A. Competências digitais na educação: uma discussão acerca do conceito. Porto Alegre: s.n., 2018.
SILVA FILHO, V. P. da; ZANIN, A. P. C.; HORWAT, D.; SILVA, T. R. L. da.Competências digitais na educação a distância: conjecturas e desafios da sociedade digital. In: CONGRESSO BRASILEIRO DE ENSINO SUPERIOR A DISTÂNCIA, 20.; CONGRESSO INTERNACIONAL DE EDUCAÇÃO SUPERIOR A DISTÂNCIA, 9., 2023, Campo Grande. Anais [...]. Campo Grande: Universidade Federal de Mato Grosso do Sul, 2023.
SILVA, K. K. A. da. Modelo de competências digitais em educação à distância: MCompDigEAD, um foco no aluno. 2018. Tese (Doutorado em Informática na Educação) – Universidade Federal do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, 2018.
SUMBANE, S. R. Módulo de introdução ao ensino à distância. Chongoene – Gaza: Universidade Save, 2023.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 NJINGA&SEPÉ: Revista Internacional de Culturas, Línguas Africanas e Brasileiras

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
Authors maintain copyright and grant the journal the right to first publication, the work being simultaneously licensed under the Creative Commons Attribution License, which allows the sharing of the work with recognition of the authorship of the work and initial publication in this magazine.
Authors are authorized to assume additional contracts separately, for non-exclusive distribution of the version of the work published in this journal (eg, publishing in institutional repository or as a book chapter), with acknowledgment of authorship and initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to publish and distribute their work online (eg in institutional repositories or on their personal page) at any point before or during the editorial process, as this can generate productive changes, as well as increase impact and citation of the published work (See The Effect of Open Access).