Variação fonológica no sistema pronominal do kriol: o caso de “bu”

Variason fonologica na sistema pronominal di kriol: cazu di “bu”

Autores

  • Abdulai Danfa Universidade Estadual de Campinas -Brasil

Palavras-chave:

Kriol, Variação fonológica, Pronome clítico

Resumo

Este trabalho objetiva analisar a variação fonológica no sistema pronominal do kriol, verificando o caso do pronome clítico da segunda pessoa de singular, e suas variantes: [bu], [u] e [o]. Para tanto, realizaremos uma análise qualitativa de dados de fala do programa da Televisão Nacional da Guiné-Bissau (TGB) Manhã Grande, considerando a interação entre o apresentador do programa e os telespectadores-participantes. Os nossos dados revelam a competição entre os clíticos sujeitos [bu] e [u], devido ao apagamento da consoante b; e quando isso ocorre com as conjunções si (se), ki/ku (quando/que) e o pronome relativo ki/ku (que), verifica-se às vezes a elisão da variante [u] com a vogal desses elementos gramaticais. Enquanto isso, o clítico [u] transforma-se em [o] devido à presença da preposição pa (para). Isso permite-nos argumentar que estes processos da variação fonológica estão presentes na língua kriol na fala quotidiana.

***

Na es tarbadju, i na analizadu variason fonologica na sistema pronominal di kriol, i na studadu pronomi cliticu di sugunda pessoa di singular ku si variantis (kilis ku pudi pudu na memu lugar): [bu], [u], e [o]. Pa es, no na analiza quantidade (kantu bias ku) e pronomis uzadu na purgrama de Televizon di Guine-Bissau (TGB) Manhã Grandi, no na considera fala di apresentadur di purgrama ki di djubuduris di televizon ku participa nes purgrama. No tarbadju mostra di kuma i ten kompitison entri cliticu sujeitu [bu] ki [u], pabia di kuma consoante/letra b i sta na para uzadu; ora ku es aconteci ku conjunções si, ki/ku inda ku pronomi relativu ki/ku, as vezis i ta odjadu elizon di (i ta djuntadu) variante clitica [u] ku vogal di conjunções tambi ku di pronomis. Pa si bes, cliticu [u] ta muda pa [o] pabia di prizensa di prepozison pa [para]. Es ta pirmitinu papia di kuma es purcessos di variason fonologica sta prisenti na lingua kriol na no papia di kada dia.

 

Biografia do Autor

Abdulai Danfa, Universidade Estadual de Campinas -Brasil

Mestre em Linguística pela Universidade Estadual de Campinas (UNICAMP)

Referências

ANDRADE, Mónica Raquel Gonçalves. Pronomes pessoais na variedade de Santiago: uma análise comparativa entre ami, abo... e mi, bo.... Papia, São Paulo, 25(2): 235-262, 2015.

CARDINALETTI, Anna; STARKE, Michal. The typology of structural deficiency. On the three grammatical classes. Working Paper in Linguistics 4: 41-109, 1994.

CAGLIARI, Luiz Carlos. Análise fonológica. Campinas, SP: Mercado de Letras, 2002.

CAGLIARI, Luiz Carlos; Massini-Cagliari, Gladis. A epêntese consonantal em português e sua interpretação na Teoria da Otimalidade. Revista de Estudos Linguísticos 9: 163-192, 2000.

CAMACHO, Roberto. Sociolinguística Parte II. In: Mussalim, Fernanda; Bentes, Anna Christina. Introdução à linguística: domínios e fronteiras, 51-83. V1, 9ª Ed. – São Paulo: Cortez, p. 49-76, 2012.

CHAGAS, Paulo. A mudança linguística. In: Fiorin, José Luiz (org.). Introdução à linguística, 141-162. 6ª ed. – São Paulo: Contexto, p. 141- 163, 2012.

COSTA, Paula Mendes. Descrição fonológica do crioulo Guineense. Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de Pernambuco, 2014.

COUTO, Hildo Honório do; Embaló, Filomena. Literatura, língua e cultura na Guiné-Bissau: um país da CPLP. Papia 20: 1-256, 2010.

DANFÁ, Abdulai. SUJEITO NULO E SISTEMA PRONOMINAL DO KRIOL: UMA ABORDAGEM COMPARATIVA COM O KABUVERDIANU. Nºfolhas 145, Dissertação (Mestrado em Linguística), Instituto de Estudos da Linguagem, 2021.

LABOV, William. Padrões Sociolinguísticos. Tradução Bagno, Marcos; Scherre, Maria Marta Pereira; Cardoso, Carolina Rodrigues – São Paulo, Parábola Editora, 69-90, 2008.

MENON, Odete Pereira da Silva. O sistema pronominal do português do Brasil. Letras 44: 91-106, 1995.

OKOUDOWA, Bruno. Descrição preliminar dos aspectos da fonologia e morfologia do lembaama. Nºfolhas 56, Dissertação (Mestrado em Linguística), Faculdade de Filosofia Letras e Ciências Humanas, Universidade São Paulo (USP), 2005.

PRATAS, Fernanda. O sistema pronominal do Caboverdiano: Questões de gramática. Lisboa: Edições Colibri, 2004.

SILVA, Fernanda Vaz da. Aspectos do parâmetro do sujeito nulo no cabo-verdiano – variante de santiago – e no português europeu: um esboço de análise sintáctica. Monografia, nºfolhas, 48, Universidade de Cabo Verde, 2012

TARALLO, Fernando. A pesquisa sociolinguística. São Paulo: Editora Ática, 1997.

XAVIER, Francisco da Silva. Fonologia. In: Petter, Margarida (Org). Introdução à Linguística Africana, 87-125. Contexto: São Paulo, p. 87-126, 2015.

Downloads

Publicado

10-06-2022

Como Citar

Danfa, A. (2022). Variação fonológica no sistema pronominal do kriol: o caso de “bu”: Variason fonologica na sistema pronominal di kriol: cazu di “bu”. NJINGA E SEPÉ: Revista Internacional De Culturas, Línguas Africanas E Brasileiras, 2(1), 273–287. Recuperado de https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/906