O Patriotismo na poesia de Agostinho Neto (1922-1979)

Le patriotisme dans la poésie d'Agostinho Neto (1922-1979)

Autores

  • Eduardo Mabiala Pola Instituto Superior de Ciências da Educação-Angola https://orcid.org/0000-0003-1187-3942
  • André Fernando Cula Bumba Instituto Superior de Ciências da Educação de Cabinda e secretário geral provincial - Central Geral de Sindicatos Livres e Independentes de Angola.

Palavras-chave:

Patriotismo, Identidade, Cultura

Resumo

Nsumunu: Kisalu akiki kike muna nzila m' fyongonono yi ndagukunu yi luzolo lu nkanda mayindu ma ntima wu sonukunu kwa António Agostinho Neto, muna kikuúku ki nsoniki wu mikanda mi luzolo lu nsi ntima ayi kube bweleso tu ntadila muna nkonzo yi nkwa kunatisa dikabu di lukuúku lu ntoto Ngola wu ba kangama muna ki nkole ki mindela ketika zi ewuropewu. Tu fyongonini maledi muna ki nkulu kiítu.  Kube bweleso tu ntatamana kukota muna mi nkanda mi mayindu ma m'si ntima masónika Neto maledi muna ki nkulu ki yibu kwa mindele. Vayi mi nkanda mi Neto m'monisa kizyelomo kiku vanga masolo ma mpindu ayi mamoso ma m'vyoka muna misengi mi ntoto wutu butukila. Masonoko ma Neto ma nsudukulu muna zingolo ziku bakisa mayindu make muna nkonzo yi lunwanunu bwingi bukubakila nzila yi lukuúku.

***

O presente artigo traz uma reflexão em torno do patriotismo dentro da poesia de António Agostinho Neto, enquanto poeta e guia imortal da consciência libertadora do povo angolano perante o jugo colonial. A análise feita neste artigo procurou estabelecer uma associação do escrito ao concreto, sabendo que o uso da poesia por este poeta é uma estratégia de combate, daí essa poesia ser de combate. Procuramos, por outro, explorar nos textos do autor os aspetos relacionados com o patriotismo, identidade e a apropriação da cultura, que há muito tinha sido roubado pelos colonizadores europeus. Os textos de Neto apresentam uma característica profundamente dialogante com a sociedade. Os acontecimentos da época em que foram escritos são marcas deste intertexto: sociedade-texto e texto-sociedade. O diálogo que se estabelece nos textos de Agostinho Neto constitui-se numa força interna traduzida pelos ideais de luta para a liberdade.

 

 

 

Biografia do Autor

Eduardo Mabiala Pola, Instituto Superior de Ciências da Educação-Angola

Professor do  Instituto Superior de Ciências da Educação/Angola

André Fernando Cula Bumba, Instituto Superior de Ciências da Educação de Cabinda e secretário geral provincial - Central Geral de Sindicatos Livres e Independentes de Angola.

Possui graduação em Ciências da Educação pelo Instituto Superior de Ciências da Educação de Cabinda (2013) e mestrado em Ensino das Literaturas em Língua Portuguesa pelo Instituto Superior de Ciências de Educação de Luanda (2017). Atualmente é colaborador do Instituto Superior de Ciências da Educação de Cabinda e secretário geral provincial - Central Geral de Sindicatos Livres e Independentes de Angola. Tem experiência na área de Letras, com ênfase em Literaturas, atuando principalmente nos seguintes temas: leitura, representação gráfica, aprendizagem, disparidade e expressão oral. Doutorando em Teoria da Literatura no Programa de Pós-Graduação em Literatura (PPGLit) da Universidade Federal de Santa Catarina (UFSC), Santa Catarina, Brasil

Referências

AGUIAR E SILVA, Victor Manuel de. Teoria e metodologia literárias. Lisboa: Universidade Aberta, 2008.

_______. Teoria da literatura. 8.ed. Coimbra: Almedina, 2011.

ANDRADE, Mário Pinto de. Origens do nacionalismo africano. 2.ed. Lisboa: Publicações D. Quixote, 1998.

BARRADAS, Acácio. Agostinho Neto. Uma vida sem tréguas. 2.ed. Luanda: Fundação Agostinho Neto, 2010.

DUARDTE, D. Literatura tradicional angolana. Benquela: Editora Didáctica de Angola, S.A.R.L. 1975.

FILHO, Domício Proença. Linguagem Literária. 8.ed. São Paulo: Editora Ática, 2007.

GARCÍA, Xóse Lois. Presença Bíblica na Poesia de Agostinho Neto. In: LARANJEIRA, Pires e ROCHA, Ana T. (Org.). A Noção de Ser. Luanda: Fundação Dr. António Agostinho Neto. 2014. p. 545-580.

HAMILTON, Russell, G. Voices from empire: A history of Afro-Portuguese Literatura (Literatura Africana Literatura Necessária) I Angola. Lisboa: INALD. 1975.

KANDJIMBO, Luís. Apologia de Kalitangi Ensaio Crítica. Luanda: INALD. Angola. 1997.

LARANJEIRA, Pires. Literaturas Africanas de Expressão Portuguesa. Lisboa: Universidade Aberta,1995.

_________. Novo Paradigma Negro-Africano. In: Agostinho Neto: Uma Vida Sem Tréguas. 2.ed. Luanda: Acácio Barradas Editora e Fundação António Agostinho Neto, 1977. p.100-150.

LOBO, Almiro. Literatura Néutra ou Engajada? in: SERRA, Carlos (Org.).Cadernos de Ciências Sociais. Lisboa: Escolar Editora. 2014. p.67-79.

MANJANTE, Teresa, et al. Literatura Comparada. In: SERRA, Carlos (Org.). Literatura: Neutra ou Engajada? Cadernos de Ciências Sociais. Lisboa: Escolar Editora. 2014. p.13-45.

MANUEL, João Fernando. Cidadania e cultura. In: Cidadania o que é? Luanda: MPLA- Gabinete para a Cidadania e Sociedade Civil e Colecção Educação Cívica, nº6, p.75-80, 2015.

MICHAUD, Stéphane. A Palavra riscada: A aventura da poesia moderna (século XIX e XX), In: BRUNEL, Pierre; CHEVREL Yves. (Org.). Compêndio de Literatura Comparada. Trad. Maria de Rosário Monteiro. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian. 2004. p.120-145.

MOISÉS, Massaud. Análise Literária. 17.ed. São Paulo: Editora Cultrix, 2008.

NETO, António Agostinho. Triologia Poética: Sagrada Esperança, Renúncia Impossível e Amanhecer. Luanda: União dos Escritores Angolanos, 2009.

__________. Sagrada Esperança. Luanda: União dos Escritores Angolanos, 1977.

NETO, Eugénia. A Poética de Neto como Práxis Social. In: LARANJEIRA, Pires e ROCHA, Ana T. (Org.). A Noção de Ser. Luanda: Fundação Dr. António Agostinho Neto. 2014. p. 155-170.

NEVES, Fernando. Negritude e Revolução em Angola. Paris: Ediçõs « ETC». 1974.

REIS, Carlos. Conhecimento da Literatura. 2.ed. Lisboa: Almedina, 2001.

RICIARDI, Giovanni. Sociologia da Literatura. Colecção Saber, Lisboa: Editora Europa América. 1971.

RODRIGUES, Catarina Isabel Silva. A renúncia impossível de Agostinho Neto, um novo discurso poético, intertextualidade e alcance pedagógico. Luanda: Fundação Dr. António Agostinho Neto, 2014.

VENÂNCIO, José Carlos, Uma Perspectiva Etnológica da Literatura Angolana. 2.ed. Lisboa: Ulmeiro, 1993.

WELLEK, René; WARREN, Austin. Teoria da Literatura. 5.ed. Trad. José Palla e Carmo. Lisboa: Publicações Europa América, 1949.

Downloads

Publicado

30-12-2021

Como Citar

Pola, E. M. ., & Bumba, A. F. C. . (2021). O Patriotismo na poesia de Agostinho Neto (1922-1979): Le patriotisme dans la poésie d’Agostinho Neto (1922-1979). NJINGA E SEPÉ: Revista Internacional De Culturas, Línguas Africanas E Brasileiras, 1(Especial), 31–47. Recuperado de https://revistas.unilab.edu.br/index.php/njingaesape/article/view/824

Edição

Seção

Seção I - Artigos inéditos e traduções/interpretações